Në ditën e Samitit të Liderëve të Procesit të Berlinit 2023, hapi dyert në Tiranë, Kolegji i Europian i Bryzhit (Bruges), Belgjikë me të parin kampus jashtë vendeve të Bashkimit Europian, i cili, jo vetëm ngre në një tjetër nivel sfidën për ndërkombëtarizimin e universiteteve tona dhe hap një horizont të ri edukimi për të rinjtë shqiptarë dhe jo vetëm, por krijon edhe mundësinë për një mësim më të thelluar për vetë Bashkimin Europian dhe rrugëtimin drejt tij.

Zyra e re përfaqësuese e Kolegjit të Europës do të jetë e vendosur në mjediset e reja të Piramidës. Ajo u përurua sot në praninë e Kryeministrit Edi Rama, Presidentes së Komisionit Europian, Ursula Von Der Leyen, Presidentit të Këshillit Europian Charles Michel, Rektores së Kolegjit të Europës Federica Mogherini, si edhe të liderëve të tjerë të pranishëm në Samit.

* * *

Kryeministri Edi Rama: Kush do ta imagjinonte ndonjëherë në atë kohë kur u konceptua dhe u ndërtua kjo piramidë në një qellim krejt tjetër, që armiqtë më të urryer të burrit që ishte shtysa për këtë piramidë do të vinin një ditë dhe do të bënin këtë pushtim kaq të hirshëm, askush. Askush!

Por nga ana tjetër, kujt do t’ia kishte marrë mendja në fund të vitit të kaluar që BE do të ishte kaq i shpejtë për të kaluar nga fjalët në vepra. Më pak se një vit dhe ja ku jemi.

Dje Presidentja e Komisionit prezantoi çeljen e aplikimeve. Sot hapen dyert e zyrës së përfaqësimit dhe vitin tjetër njerëzit do të nisin mësimet e tyre ne kolegjin Europes në Tiranë. Diçka po ndodh vërtetë dhe është kaq e mahnitshme.

Megjithatë nga ana tjetër, dua ta ndaj me ju plotësisht atë anekdotë të takimit me një ish kryeministër të një vendi të BE që ka qenë pjesë e ish Perandorisë Sovjetike. Dhe kur e pyeta sesi është jeta në BE, më tha: E di? Në vendin tim ka mijëra njerëz dhe jo vetëm nga kombësi të tjera, por edhe bashkëkombës të mi që na ndjekin hap pas hapi për të kontrolluar çfarë bëjmë në emër të BE. Është çmenduri!

I thashë: Po hapim Kolegjin e Europës. Tha: O Zot, domethënë po formoni ata njerëz që pastaj do t’ju vihen mbrapa tërë kohën për të kontrolluar sesi bëhen gjerat. I thashë po. Më tha “Më beso, është njësoj si një KGB transparente. Nuk mund të luash me ta se të kapin. Domethënë ndryshimi me KGB është që nuk të torturojnë fizikisht, por të torturojnë me një buzëqeshje.

I thashë “Po, po e di këtë sepse njoh dikë që quhet Mark Rutte që më mësoi sesa me hir mund ta refuzosh një kërkesë duke buzëqeshur. Por po, është një rrugë për plot mësime dhe më duhet të them që BE është një bekim për të gjitha vendet tona. Është një bekim i madh sepse është burimi më i thellë i dijes sesi të ndërtohen institucionet dhe në fund të fundit janë institucionet që bëjnë dallimin. Në fund të fundit e shkuara jonë është përcaktuar nga shumë shumë gjëra të këqija që ishin rezultat i institucioneve. Madje edhe kur disa institucione u ndërtuan, u ndërtuan për së prapthi, ndaj ndërtimi nga e para i institucioneve demokratike është diçka që s’mund ta bësh nëse nuk ke BE që të mëson si ta bësh këtë. Dija është dhurata më e jashtëzakonshme që BE na jep ne dhe të gjitha vendeve si ne.

Po, ne ankohemi, ndonjëherë  edhe bërtasim, po. Ka momente që duam të heqim dorë se nuk është e lehtë, është e dhimbshme, por është e vetmja rrugë dhe dua të falënderoj me gjithë zemër të gjithë ata që janë të pranishëm këtu dhe ata që nuk kanë që na kanë shoqëruar gjatë gjithë rrugës dhe që janë këtu sot, duke thënë diçka thelbësore, diçka që është edhe shumë e rëndësishme që ne në Ballkan ta mësojmë. Nuk ka nevojë që të biem dakord për çdo gjë për të jetuar mirë. Në fund të fundit cilësia e jetës nuk përcaktohet nga sa biem dakord me njeri-tjetrin, por si nuk biem dakord me njeri-tjetrin. Një gjë është të mos biesh dakord në mënyrë të hirshme dhe diçka tjetër është të mos biesh dakord në mënyrë të egër. Është një botë krejt tjetër!

Një nga mësimet e BE është të biem dakord që nuk biem dakord për gjëra dhe për të ecur përpara për shumë gjëra të tjera dhe gjithmonë për të gjetur një rrugë për të ecur përpara. Duket sikur janë gjëra të thjeshta shumë, por këto i mëson vetëm duke qenë në këtë shoqëri të shkëlqyer të BE dhe të njerëzve që e kanë mishëruar atë.

Dua të falënderoj shumë sinqerisht dhe me zemër Ursulen, Charles, Mark e të gjithë ata nga BE që janë këtu sepse vetëm prania juaj fizikisht, shpenzimi i gjithë kësaj dite me ne në Tiranë është vërtete një dhuratë. Është dhuratë zemre, është një dhuratë që ne shqiptarët e çmojmë shumë sepse u izoluam nga bota për shekuj të tërë dhe kurrë nuk patëm mundësi të zgjidhnim se me kë donim të ishim. Gjithmonë ana nga jemi rreshtuar na është imponuar dhe për herë të parë patëm një zgjedhje të lirë. Dhe ishte shkëlqyer dhe për meritë vërtetë të popullit shqiptar që hera e parë, zgjedhja e parë e lirë dhe zgjedhja më e mirë me BE gjithmonë. Kështu që na keni me vete. Çfarëdo që të bëni Mark, na keni me vete dhe ne kurrë nuk do të rreshtim së dashuri juve.

Faleminderit!